Κλαπαρέντ, Εντουάρ

I

(Edouard Claparède, 1832 – 1870). Ελβετός φυσιοδίφης. Σπούδασε φυσικές επιστήμες και ιατρική στο Βερολίνο, όπου και ασχολήθηκε με τη μελέτη των εγχυματικών οργανισμών. Το 1862 διορίστηκε καθηγητής της συγκριτικής ανατομίας στη Γενεύη και, την ίδια εποχή, προσχώρησε στις θεωρίες του Δαρβίνου, δημοσιεύοντας ταυτόχρονα σχετικά άρθρα. Έγραψε επίσης διάφορες μελέτες, οι κυριότερες από τις οποίες τιτλοφορούνται Έρευνες για την εξέλιξη των αραχνών και Έρευνες για την εξέλιξη των ανελιδών.

II

(Edouard Claparède, Γενεύη 1873 – 1940). Ελβετός ψυχολόγος και παιδαγωγός. Ήταν γιος Διαμαρτυρόμενου ιερέα και ανιψιός του ομώνυμου Ελβετού φυσιοδίφη. Το 1897 πήρε πτυχίο ιατρικής στη Γενεύη και συνέχισε τις σπουδές του στη νευρολογία, στη Σαλπετριέρ του Παρισιού. Γρήγορα όμως έστρεψε το ενδιαφέρον του προς τον ψυχοπαιδαγωγικό τομέα και τη νέα ψυχολογία και, το 1901, σε μια διάλεξή του στην Ιατρική Εταιρεία της Γενεύης, διατύπωσε την ιδέα του σχολείου επί μέτρω, που αργότερα σημείωσε επιτυχία. Με τη θεωρία του αυτή τόνιζε τη σημασία της εξατομικευμένης διδασκαλίας και της ποιοτικής αξιοποίησης των ικανοτήτων του παιδιού, απαίτηση που κατ’ αυτόν απέρρεε από τον απόλυτο σεβασμό των δικαιωμάτων του ατόμου να διαμορφωθεί κατά τρόπο που ταιριάζει καλύτερα στην ατομικότητά του. Κατόπιν μελέτησε τη θεωρία του παιχνιδιού του Καρλ Γκρόος και προχώρησε οριστικά από τη φυσιολογική στη βιολογική αντίληψη των ψυχικών φαινομένων. Έγινε έτσι ο κυριότερος εκπρόσωπος στην Ευρώπη της λειτουργικής ψυχολογίας (φονξιοναλισμού), που είχε αναπτυχθεί στην Αμερική από τη σχολή του Σικάγου. Με τον τρόπο αυτό ο Κ. συνέδεε στενά τη συγκρότηση της νέας παιδαγωγικής (ενεργητικό σχολείο ή σχολείο εργασίας) με την ψυχολογία, δηλαδή με μια δυναμική αντίληψη περί της ψυχικής ανάπτυξης του παιδιού.

Ιδρυτής ήδη από το 1901, μαζί με τον εξάδελφό του Τεοντόρ Φλουρνουά, των γνωστών Αρχείων Ψυχολογίας (Archives de Psychologie), ο Κ. δημιούργησε το 1912, μαζί με τον Μποβέ, στη Γενεύη, το περίφημο Ινστιτούτο Ζαν Ζακ Ρουσό, που έμελλε να αποβεί το παγκόσμιο κέντρο συντονισμού των ερευνών της εξελικτικής ψυχολογίας και των πειραματισμών της ενεργητικής μάθησης. Καθηγητής, από το 1915, της πειραματικής ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο της Γενεύης, ο Κ. άσκησε αναζωογονητική επίδραση όχι μόνο στο πεδίο του παιδαγωγικού ακτιβισμού και της ψυχοπαιδαγωγικής αλλά και στο πεδίο της ψυχολογίας.

Άφησε πλούσιο συγγραφικό έργο στο οποίο συμπεριλαμβάνονται τα έργα Ο συνειρμός των ιδεών (1904), Ψυχολογία του παιδιού και πειραματική παιδαγωγική (1909), Η λειτουργική αγωγή (1931), Η γένεσή της (1934).

Ο Ελβετός ψυχολόγος και παιδαγωγός Εντουάρ Κλαπαρέντ.